'Lucianna' door Emily Klaproos

Patricia Jozef studeerde schilderkunst en filosofie en zocht in beide disciplines verhalen. In 2017 verscheen haar debuutroman Glorie bij uitgeverij De Geus. Het boek werd lovende onthaald en haalde de shortlist van de ANV Debutantenprijs, de prijs voor het beste Nederlandstalige debuut. Momenteel geeft ze les aan migranten en vluchtelingen en schrijft ze aan haar volgende roman.

Patricia Jozef tipt deze week 'Lucianna' van Emily Klaproos.

"Meermaals vroeg ik me verwonderd af wat ik aan het lezen was. Welke stukken van dit boek komen voort uit de verbeelding van de schrijfster? Van waar haar fascinatie? Het is een uitdaging om dit verhaal te duiden.

Emily heeft een vaste schrijfhand. De taal is helder en ongekunsteld en nergens onnodig opgesmukt. Dat wordt honderd bladzijden lang consequent volgehouden. Ook de opbouw heeft iets stevigs. Hoofstukken en alinea’s worden afgesloten met een zin die vragen oproept en de lezer laat verlangen naar meer. Dat werkt goed en is knap gedaan.

Dit boek is bevreemdend, heeft iets manisch en heeft een grote vastberadenheid. En ook daarom blijft het hangen.

Doorheen heel het verhaal zitten soms treffende details die de observatie van de schrijfster tonen. Bv haar dat in een vlecht wordt gebonden en vrolijk heen en weer danst op het ritme van de passen. Of een rekkertje dat tegen een pols pets en pijn oproept. Of: ‘Lang voor ik mijn kleding zou uittrekken, moesten zij mij al uitgekleed hebben met hun ogen.’ Details neergeschreven vanuit een groot gevoel voor naturel.

Aan de andere kant worden er soms ook woorden gebruikt die zo algemeen zijn dat ze vervlakkend kunnen werken. Een voorbeeld dat regelmatig gebruikt wordt: ‘Ik zette mijn masker op en...’ Het is aan de schrijver om zulke uitspraken te vermijden en te vervangen door iets specifieks, een zichtbare actie. Als je wil schrijven over misbruik of verkrachting, vermijd dan het woord misbruik of verkrachting. Of wees er bijzonder spaarzaam mee. Het zijn te grote woorden die uitzoemen en eerder beschouwend werken dan dat ze een beleving weergeven. Door deze woorden zo vaak en zo makkelijk te gebruiken, verdwijnt het gruwelijke karakter ervan en maken ze een verhaal oppervlakkig. Wanneer je beschrijft ‘Ik zocht alle gele voorwerpen in de kamer op. Ik telde de lijnen op de grond. Ik verzon zoveel mogelijk dieren met de letter A.’ terwijl het misbruik aan de gang is, dan is dat tien keer pijnlijker en krachtiger dan wanneer je schrijft: ‘Ik werd jarenlang misbruikt.’ Wanneer ik lees over een rebellenleider, dan ben ik benieuwd naar het karakter of naar kenmerken van de man. Alleen op die manier kan ik me inleven en wordt een verhaal geloofwaardig.

Op vlak van gevoelens en beleving tonen kleine, goed gekozen details veel meer dan het benoemen in zijn algemeenheid.

Lucianna is een intrigerend verhaal. Geschreven door iemand die goed op weg is om een schrijver te worden. Het heeft een zuivere stijl en een stevige opbouw. Ik ben benieuwd naar meer. Emily Klaproos: ga vooral door met schrijven.

foto: Johan Jacobs