Tip van de week: Johanna Pas

Johanna Pas is dichter, vertaler en boekverkoper. Ze maakt deel uit van collectief Woordwasdraad. Momenteel is ze vooral bezig met de voorbereiding van boekhandel Kartonnen Dozen die in maart dit jaar zal openen op de Draakplaats in Antwerpen. Kartonnen Dozen zal niet alleen boeken maar ook lezingen en workshops aanbieden. Wil je dit mee mogelijk maken? Steunen kan via crowdfunding op http://worldofcrowdfunding.com/maak-kartonnen-dozen-mee. Johanna tipt Bezemfeest van Hanneke van Almelo.

"Ik houd van gedichten die als een klein schilderijtje een situatie schetsen en waarin je, naarmate je er langer naar kijkt, steeds verder meegezogen wordt. Tot je in het beeld een spiegel ontdekt die je iets over jezelf laat zien. Je kan het niet grijpen, de betekenis niet vastleggen, maar ergens in je ooghoek ontstaat een parallel beeld dat je lijkt te begrijpen.

Zo is dit gedicht voor mij. Er is geen ik en geen jij in deze tekst. Dat vind ik een verademing tussen de vele gedichten die een situatieschets zijn van te voor de hand liggende intermenselijke relaties. Hier is alleen de wind aanwezig. Precies daardoor wordt het universeler en kan ik me als lezer in het beeld terugvinden.

Op het einde van het gedicht komt de titel terug, zodat ik als lezer weer naar het begin ga om de tekst opnieuw te lezen met een andere blik. Wat is een bezemfeest? Wat heeft het met de wind te maken, die hier een hoofdrol speelt? De bezem wordt ergens doorgehaald, er wordt hier een verandering beschreven. Voor de “gesloten geest” was die misschien ongewenst, maar het hele gedicht ademt dat het hoognodig was.

De inhoud van het gedicht over de wind die wild tekeergaat, contrasteert sterk met het strakke kader van het gedicht: volledig in jambische pentameters. Als de lijst van een schilderij ligt de vorm om de inhoud heen en creëert hij een contrast dat de tekst nog helderder maakt.

Het strakke kader maakt het verhaal en de wildheid van de wind behapbaar, minder bedreigend. Door het contrast tussen de inhoud en de vorm, krijgen we het gevoel dat de wildheid en de ontembaarheid van de wind juist een nieuwe orde creëert, overzicht en rust schept.

De laatste strofe is opnieuw strak in rijm en ritme en voelt daarmee, in vorm en inhoud, als een conclusie aan. Die vond ik bij eerste lezing verhelderend, zij het misschien te expliciet. Toch houd ik van een gedicht dat me als lezer niet te veel aan mijn lot overlaat, maar me een blik op zichzelf gunt zodat ik het verhaal kan ontdekken in dit kleine tableau."