Een welbekende greep uit het overaanbod: Facebook, Twitter, Pinterest, LinkedIn, Tumblr, Instagram, Myspace, Google+, Youtube,… . De lijst is lang. Heel lang. Misschien zijn er zelfs meer sociale netwerken dan u Facebookvrienden heeft, zelfs al ligt dat aantal hoog. De overkoepelende mediaan ligt in België op 241. Dat zijn zes volle bussen vrienden per persoon. Maar bij hoeveel mensen kunt u uw hart luchten bij een kopje koffie? Staat er werkelijk een verhuisteam van 241 man aan uw voordeur, wanneer u een zware kast niet in uw eentje kunt verslepen? We hadden nog nooit zoveel vrienden, we waren nog nooit zo eenzaam. Het is een hedendaagse paradox waarin de meesten zich herkennen. Kwantiteit overwint kwaliteit, het woord ‘vriend’ is gedegradeerd tot een lege huls. Bij deze daarom een warme oproep tot gezonde nuance.
Privacy, de mythe van de 21ste eeuw
Zelf beweert Facebook dat het geen privacy-inbreuk wil plegen door de exacte relaties van haar gebruikers bloot te leggen. Laten we deze stelling even onder de loep nemen.
In het derde kwartaal van 2017 maakte Facebook een nettowinst van liefst 4,7 miljard euro, en behoort daarmee tot de snelst groeiende en grootste bedrijven wereldwijd. Toch houdt het vol dat haar prioriteit niet bij winstbejag, dan wel bij het verenigen van de gebruikers ligt. Misschien was dat ooit, in de prille levensjaren van het internet, inderdaad het geval, maar tegenwoordig vallen zulke uitspraken toch moeilijk te rijmen met de grootschalige reclamecampagnes en politieke inmenging. Facebook verkoopt geen producten, het verkoopt u. Het heeft ù nodig, meer bepaald uw persoonlijke interesses om zo gericht en effectief mogelijk advertenties aan te bieden. Geen enkel platform vraagt u dermate de oren van het hoofd als Facebook: welke sport beoefent u? Welke boeken heeft u gelezen? Naar welke muziek luistert u het liefst? Waar bevindt u zich? Vroeger kon men enkel ‘liken’ of ‘afblijven’, nu is er ook een scala aan emoticons beschikbaar om gevoelens zo precies mogelijk weer te geven. Het algoritme juicht, de gebruikers zijn tevreden. Want geef toe: “like als je tegen dierenmishandeling bent”, dat kan een computer nog niet interpreteren. Hij zou redeneren dat u doodgeknuppelde zeehondjes leuk vindt, en een paar passende foto’s voorstellen…
Specifiëren kan dus geen kwaad, het verhoogt enkel het comfort. Tenslotte verkoopt iedereen die een account aanmaakt zijn ziel aan Facebook, ook inactieve profielen. Lees er de privacyverklaring maar eens op na. Die kan beknopt worden samengevat tot “privacy is een mythe”. Alles wat loszit wordt verzameld, gaande van batterijsterkte en IP-adres tot bankkaartgegevens. Betreden op eigen risico.
Waarom dan niet preciseren bij relaties? Als iedereen mekaars ‘vriend’ is, wat is de waarde van vriendschap dan nog?
Alternatieven
Andere (a)sociale media tonen dat het mogelijk is om onpersoonlijke benamingen te gebruiken, zonder draagvlak te verliezen. Youtube spreekt bijvoorbeeld over ‘abonnees’ (subscribers), Instagram, Pinterest en Twitter over ‘volgers’ (followers).
Met alternatieven uit het dagelijks leven zouden we al een heel eind komen: ‘ouder’, ‘grootouder’, ‘kennis’, ‘collega’, ‘medestudent’, etc. Facebook gebruikt het woord "vriend" als synoniem van een kennis of contact. Een wereld van verschil, want vriendschap gaat over het leven en zijn kronkels, over een soulmate aan je zijde op je levenspad, over wat de ene mens voor de andere mens kan betekenen. En dat dat wederzijds is!
Geen goedkoop titeltje
Vrienden zijn schaars en kostbaar. Facebook, strooi dure woorden niet achteloos in het rond alsof het letterkoekjes zijn op 6 december. Laat ons zelf beslissen wie onze vrienden zijn. Echte vriendschap kun je niet plannen en draait niet rond vriendschapsverzoeken die je kunt aanvaarden of weigeren, maar overkomt je. Bovenal werkt echte vriendschap in de luwte, achter de schermen, niet op het scherm zelf.
Ook al laten we onze smartphone thuis, vrienden dragen we altijd met ons mee in ons hart.