“En ze leven nog lang en gelukkig…” Een slotzin waarmee u allen bekend bent. Het einde van het sprookje, het einde van de slag, het einde van slechte tijden… Tenminste dat is wat u wenst te geloven.
Mijn cliënten, u allen bekend als een jaloerse, boze stiefmoeder, een klein behulpzaam duiveltje of een boosaardige tweeling weigeren om nog langer in de schaduw van hun verlies te vertoeven. Het wordt tijd dat hun kant van het verhaal ook wordt verteld. Ook zij hebben recht op een definitieve en een eerlijke slotzin.
Mij eerste cliënt: de boze stiefmoeder van prinses Sneeuwwitje. U bent allemaal vertrouwd met het overbekende sprookje. Een jaloerse feeks vergiftigt de prachtige prinses, Sneeuwwitje, maar zij wordt gered door een echte liefdeskus. De boze stiefmoeder vindt haar einde in een gruwelijke storm waarbij ze per ongeluk van een klif valt.
Helaas moet ik u melden dat u bent voorgelogen. Het echte sprookje verliep heel anders.
Op de bruiloft van Sneeuwwitje en Charming werd de verslagen stiefmoeder op gruwelijke wijze gestraft. Zij moest dansen voor de bruid en bruidegom met roodgloeiende, ijzeren schoenen aan haar voeten tot ze er dood en verminkt bij neerviel.
Mijn vraag is: waren de intenties van de stiefmoeder wel zo vals als wij willen geloven? In het originele sprookje was Sneeuwwitje slechts veertien - in sommige versies slechts zeven! – jaar oud toen ze in de giftige appel beet. Een jong meisje dat bij zeven oude, vrijgezelle mannen verbleef! Is het dan niet beter om in een diepe slaap te vallen, in de wetenschap dat je enkel terug je ogen zal openen na een kus van je ware liefde.
Hierbij zou ik graag prinses Sneeuwwitje en prins Charming willen beschuldigen van vervalsing, kinderhuwelijk, martelpraktijken en moord.
Mijn tweede cliënt wordt vaak beschreven als een duivel, maar hij wenst aangesproken te worden met zijn naam: Repelsteeltje. Het verhaal is u waarschijnlijk bekend. Een beeldschone molenaarsdochter moet voor de koning hooi tot goud spinnen. Repelsteeltje schiet haar tegen betaling gedurende drie nachten ter hulp, maar op de derde nacht heeft de arme molenaarsdochter niets meer te bieden. De oplossing? Haar eerstgeboren kind zou van Repelsteeltje zijn, maar eenmaal de molenaarsdochter is getrouwd en haar eerste kind op de wereld zet, is ze niet meer bereid om het af te staan. Repelsteeltje geeft haar nog een kans: drie dagen om zijn naam te raden.
We weten allemaal hoe dit sprookje eindigt en, laat ons eerlijk zijn, dit is geen terechte afloop! Vindt u het maar normaal dat de nu koninklijke molenaarsdochter weigert om een afspraak na te komen terwijl Repelsteeltje in feite verantwoordelijk is voor haar rijkdom?
Hierbij beschuldig ik de molenaarsdochter van bedrog en discriminatie naar dwergen toe.
Mijn twee laatste cliënten zijn de stiefzusters van de wondermooie Assepoester.
Eerst en vooral wil ik uw aandacht vestigen op de eeuwige discriminatie van aangetrouwde familie. Eenmaal het woord stiefmoeder of stiefzuster valt, worden zij afgeschreven als gewetenloze valse feeksen, maar is dat wel zo?
Mag ik er u ook op wijzen dat deze ooit aristocratische familie leefde in tijden waar rijkdom en status de enige houvast bleken en waar trouwen met welgestelde families vaak de enige oplossing was om jouw familie van de ondergang te redden. Dit is precies waar de stiefmoeder naar streefde toen ze hertrouwde met Assepoesters welgestelde vader. Dat deze wanhopige moeder alle hoop verliest na het overlijden van haar tweede echtgenoot en daarmee opnieuw in armoede terecht komt, is niet zo onbegrijpelijk.
Haar nu twee jongvolwassen dochters nemen echter het roer over. Wanneer de koning een bal aankondigt met als bedoeling een vrouw te vinden voor zijn zoon, grijpen zij hun kans om hun moeder alsnog een mooie toekomst te bieden.
Helaas wordt deze goedhartigheid vaak vergeten bij het aanzien van Assepoesters glanzende jurk en glazen schoentjes, maar als u een kritische blik werpt op het originele verhaal dan zal u hopelijk andere conclusies trekken. In hun wanhoop besloten de twee dochters hun eigen tenen en hielen af te snijden om toch in het glazen schoentje te passen.
Uiteindelijk was het toch Assepoester die wegreed met haar prins op het witte paard en de verminkte tweeling eenzaam achterliet. Bij wijze van straf om hun verraad pikten witte duiven de ogen van de zussen uit. De ooit beeldschone zussen eindigden als blinde, verminkte bedelaars op straat.
Alhoewel prinses Assepoester en haar prins Charming hier simpelweg de dans ontspringen, wil ik u toch wijzen op de onrechtvaardigheid in deze verhalen. Sprookjes zouden bestaan om ons moraal bij te brengen, maar bewegen zich soepel tussen de mazen van het net van goed en kwaad. Daarom smeek ik u als kritische moderne mens om voorbij deze zwart-witte sluier te kijken. Werp eens een blik op het verhaal van de slechterik. De bezorgde stiefmoeder die haar enige dochter wou beschermen, het behulpzame dwergje met toverkracht dat zomaar aan de deur wordt gezet en de wanhopige tweeling die er alles voor over heeft om hun familie een goed leven te schenken.
Willen wij de wereld echt moraal bijbrengen, dan bekijkt u beter beide kanten van het verhaal, beide kanten van de medaille, want beide kanten glinsteren net zo hard in het licht van de waarheid.
Bedankt voor uw aandacht.
AN: Dit was orgineel mijn mondeling Nederlands examen 2015, de opdracht: een speech. Bij deze zou ik mij willen excuseren als ik uw kindertijd nu volledig naar de knoppen heb gewerkt!