Boekrecensie: “De Middernachtbibliotheek”
Auteur: Matt Haig - Publicatie: 2020
Mocht het mogelijk zijn, zou jij een ander leven willen leiden?
Als je een goed boek wil lezen, kan je dat zorgvuldig uitkiezen; je snuistert rond in de bib, je doet navraag in de plaatselijke boekhandel of je bestudeert de top 10 van de bestsellerslijst. Of… je doet je wekelijkse boodschappen en je oog valt op een boek dat je meteen aanspreekt. Zo verging het mij. Tijdens het winkelen stuitte ik op het boek “Middernachtbibliotheek" van Matt Haig: een bescheiden boekje met zwarte cover, witte letters en de afbeelding van een vreemd, wit gebouw zonder dak. Nieuwsgierig las ik de achterflap: het ging over een vrouw die de kans krijgt op een ander leven. Niet slechts één, maar talloze nieuwe levens waaruit ze mag kiezen. Ik was meteen verkocht. Of het boek ook zijn belofte zou waarmaken, moest nog maar blijken.
“Middernachtbibliotheek” start onder een somber gesternte. Nora Seed, de hoofdpersoon, is een vrouw die op het punt staat zelfmoord te plegen. Ze vindt haar leven zinloos en is ervan overtuigd dat ze iedereen tot last is. Ze voelt zich al een tijdje depressief. Als dan ook nog haar kat wordt aangereden, is dat de laatste druppel voor Nora. Zelfs voor een kat zorgen kan ze niet! Zelfdoding lijkt de enige uitweg om van alle ellende af te geraken. Ze neemt een overdosis pillen en spoelt deze door met een fles wijn. Doodgaan blijkt echter niet zo eenvoudig. In plaats van te sterven, komt ze terecht in een soort tussenstadium, een plek tussen leven en dood. Ze stapt een zwevende bibliotheek binnen, zonder vloer of muren, gevuld met eindeloze planken vol boeken. Ze ziet er haar bibliothecaris terug met wie ze vroeger een goede band had. Deze vrouw leert haar dat elk boek een ander leven bevat dat Nora had kunnen leiden als ze andere keuzes gemaakt had.
Keuzes vormen inderdaad een belangrijk thema in dit boek. Nora wordt gekweld door spijt over keuzes die ze in haar leven gemaakt heeft. Ze lijdt onder het gevoel dat ze voortdurend de verkeerde beslissingen genomen heeft en is daardoor zo ongelukkig geworden. Ze krijgt de kans om parallelle levens te ontdekken, die ze in een ander universum had kunnen leiden.
Meteen moet je als lezer stilstaan bij je eigen leven. Onvermijdelijk vraag je je af of jijzelf in het verleden de juiste keuzes gemaakt hebt. Denk jij dat je zoals Nora kansen gemist hebt? Misschien had je wel een veel leuker, boeiender leven kunnen hebben. Natuurlijk blijft de vraag of dat in werkelijkheid wel zo zou zijn, want het gras lijkt nu eenmaal altijd groener aan de overkant.
Voor Nora lag een leven als Olympisch zwemkampioen binnen handbereik, of ze had bij haar ex kunnen blijven en samen hun eigen pub kunnen uitbaten, of ze had haar oude droom om gletsjers te onderzoeken kunnen waarmaken. Nora kan van al die levens proeven, en nog van vele andere. Telkens wanneer ze denkt een goed leven te hebben gevonden, moet ze echter op iets anders inleveren. Het perfecte leven is niet haalbaar. Of toch? Zal ze een leven vinden waarin ze weer gelukkig is en niet meer wil sterven? Of dienen er zich dan weer andere problemen aan?
Je blijft als lezer geboeid door Nora’s zoektocht. Soms weet je al vanaf het begin dat dit leven niet veel beter is dan dat wat ze wil verlaten. Je wordt, net als zij, met heel wat verrassingen geconfronteerd. En al zijn de details anders, je kan je wonderwel inleven in haar.
Het verhaal kent een origineel vertrekpunt en het leest heel vlot omdat het goed en doordacht opgebouwd is. De personages zijn geloofwaardig en het verhaal kent een voorspelbaar, maar zorgvuldig uitgewerkt plot. Doorheen het boek begrijp je ook dat het niet alleen gaat om de alternatieve levens, maar ook om de evolutie die de hoofdpersoon doormaakt en wat haar gelukkig maakt. Dit roept vragen op naar wat geluk betekent, en wat het leven de moeite waard maakt.
De auteur Matt Haig, een Brits journalist en schrijver, schreef in 2015 al een ander boek, nl. “Redenen om te blijven leven”. Hierin deelt hij openhartig zijn eigen ervaringen met depressie. Zijn boodschap aan de mensheid is duidelijk: “Het leven is prachtig, ook al gaat het gepaard met een hele hoop shit! Haal àlles uit je leven, want je hebt er maar één!”
"Middernachtbibliotheek" is een feelgood roman, eentje die je niet alleen achterlaat met een goed gevoel maar die je ook doet nadenken. Je wordt erop gewezen dat er altijd nog andere mogelijkheden zijn in het leven als je even niet weet hoe verder te gaan. Al moet ook aangestipt worden dat we ons leven niet volledig in handen hebben: je wordt op een bepaalde plek en op een bepaald moment in de tijd geboren, en een boel andere factoren bepalen in grote mate hoe je leven zal verlopen. Wellicht is dat iets wat de auteur bewust nalaat te vermelden, want als mens rest er je de vrijheid om bepaalde keuzes te maken in het leven dat je voorgeschoteld krijgt. Ook al zijn die keuzes achteraf gezien misschien niet de juiste. Dan is het de kunst te leren van je fouten, want fouten maken is menselijk en het is precies de manier waarop we met spijt en mislukkingen omgaan die mee ons leven bepaalt.
Al met al is de Middernachtbibliotheek een meeslepende en hartverwarmende roman die lekker wegleest en aan mensen die het moeilijk hebben in hun leven de sprankel hoop en troost kan bieden waarnaar ze op zoek zijn.