Driedaagse “clownerie en bezinning” in Nijmegen in Concordium 28 tot 30 december
Wat heb ik genoten van de bezielende coaching van Tom en Els tijdens deze bijzondere workshop "clownerie en bezinning". Spelenderwijs maakten we een balans op van het afgelopen jaar en blikten we vooruit op 2018. Gedragen door warme clowns lieten we los wat we achter wilden laten en gingen we het nieuwe jaar in met nieuwe dromen. Ik heb mijn impressies in de onderstaande tekst neergeschreven.
Deze datum was al maanden “geblokkeerd” in mijn agenda. Ik had erg uitgekeken naar deze workshop met Tom Kurstjens en Els Janssens. De artistieke en didactische kwaliteiten van Ton zijn mij al bekend van vorige workshops, van Els heb ik alleen nog maar superlatieven in de positieve zin gehoord…Het lijkt me een zinvolle en waardig afscheid van 2017 en een prima start voor 2018! De lat ligt dus hoog… Ook de setting is me niet vreemd. Het doet me een beetje denken aan de sfeer en mentaliteit van de monitriceweekends, Jeugd Rode Kruis vakanties enz. Ter voorbereiding van dit weekend moeten we teksten zoeken die ons op één of andere manier intrigeren. Ik vind inspiratie in mijn boek over boeddhistische parabels. De verhalen sluiten perfect aan bij de thema’s van het weekend: loslaten, in het hier en nu leven, accepteren enz. Tijdens de rit zie ik reclameborden passeren over keuzestress, voor mij een vies en “typisch” woord van de tijdgeest waarin we leven én waar ik in deze eindejaar periode wil van wegvluchten. Bij aankomst word ik hartelijk ontvangen door Ton en de medecursisten. Ton heeft ook enkele fans van Duitsland overtuigd. Door zijn professionele ervaring in Duitsland is Ton zijn Duits behoorlijk maar toch verstoort dit een beetje de dynamiek. De deelnemers zijn geen luidruchtige, breedsprakerige Hollanders maar spontane mensen met een open geest. We starten de eerste sessie met de klassieke kennismakingsspelen en opwarmingsoefeningen. We maken onze spieren los; in clownstermen spreekt men van “uit het hoofd treden “en meer contact maken met je lichaam en jezelf. Ik weet het voor buitenstaanders klinkt dit heel “zweverig” en “hippieachtig”. De meeste hebben al wat clownservaring, de basistechnieken van clownerie (incasseren, accepteren, enz.) worden opgefrist. Alhoewel ik geen fan ben van vegetarische maaltijden geniet ik ten volle van de plaatselijke keuken. Dit vind ik toch veel appetijtelijker dan de maaltijden die ik in sommige “biologische” gastenverblijven heb geconsumeerd. Na die feestdagen kan een beetje soberheid geen kwaad! Wanneer Ton de verschillende slaapruimtes, heb ik weinig hoop op een goede nachtrust. Het is ijzig koud en er is geen sanitair op de kamer. Ik installeer me uiteindelijk in de “terraskamer ”bij Marijke, een heel expressieve, flamboyante dame die me nog vaak op de lachspieren zal werken.
Ik geniet van de avondsessie. Ton en Els hebben de cursusruimte omgetoverd tot een grote slaapkamer met matrassen, kussens en knuffels. Iedereen draagt zijn teksten voor en Ton zoekt er een passend liedje bij. Mijn favoriete gedicht “Anders” van Hans Andreus heeft ook bij een medecursist indruk gemaakt. Ton selecteert een paar muzikale pareltjes zoals “houden van” van Hans Jeckers (bij ons niet bekend, onterecht!) Het eerste ontbijt gaat er ook vlot in. De ovenverse gebakjes en croissants geven ons de nodige energie om er weer tegen aan te gaan. De ochtendsessie wijden we aan meditatie. Voor mij zijn die yogahoudingen niet evident en voelen zelfs pijnlijk aan. Gelukkig wordt het afgewisseld met zalige massages en relaxatieoefeningen. Heel symbolisch en al “dansend” nemen we afscheid van 2017 en maken we de overgang naar 2018. Tijdens de lunch gaat het bij momenten er filosofisch aan toe met bekende uitspraken van beroemde denkers. De quote van Kierkegaard, “een leven moet voorwaarts geleefd worden, maar kan alleen achterwaarts begrepen worden”, is populair en zéér toepasselijk in deze context!
Ik heb nood aan een frisse neus en een zoete cola, ik mis deze smaak in het vegetarische aanbod. Ik ga naar een gezellige eetgelegenheid waar mensen met een verstandelijke beperking mij supervriendelijk te woord staan. In Nederland is dit al jaren ingeburgerd, in België ontstaan heel voorzichtig de eerste initiatieven. In de namiddag werken we vooral rond improvisatie, dit is meer mijn ding dan de yogaoefeningen. Met de blind date amuseren we ons kostelijk en ook de oefening met de verwarde clown werkt bij velen op de lachspieren. Ik vind dit zalig om te doen én te zien. Ik herken bij enkele deelnemers typische “beginnersfouten”, waar Ton me bij vorige workshops op attent heeft gemaakt. Toen ik dit vertelde aan Els, zag ze dat ik hier mij er veel minder aan “bezondigde”. Ton heeft me blijkbaar toch veel bijgebracht.
Voor de avondsessie trekken we naar buiten en doen we een extra (thermisch) laagje aan. Els staat ons op te wachten bij het kampvuur en we installeren ons in een kring… Bij het kampvuur gooien we alle ballast symbolisch in de vuurkorf. We genieten van Marijke haar heldere stem tegen de achtergrond van een idyllische sterrenhemel en de eerste vuurwerkknallen. Ook ton zingt enkele liederen, heel het ritueel heeft voor mij iets “magisch” Ton nodigt ons uit op de receptie; de muziek van de seventies roept voor veel mensen herinneringen op.
Ton demonstreert één van zijn goocheltrucjes uit zijn programma van zijn straattheater. Els en Ton maken nog wat mondelinge reclame voor hun workshops in 2018. Vooral de workshop in Drenthe spreekt me aan; het zal moeilijk kiezen worden uit het uitgebreide aanbod!
De laatste dag starten we met uitbundige felicitaties voor de jarigen. In Nederland feliciteert men ook de partner van de jarige, voor de “gereserveerde” Vlamingen komt dit toch over als een plaatselijke gewoonte. Tijdens het ontbijt halen de Duitse deelnemers hun beste stem én hun ukelele naar boven. Ieder land heeft toch haar eigen typische verjaardagsliedje; de Hollanders hebben hun eigen versie van “Lang zal ze leven”. Vooral de hype kinetische Paul kan zijn waardering en zijn enthousiasme nauwelijks onderdrukken, zo’n ontbijt maak je niet alle dagen mee... Ook de kokkin wordt uitdrukkelijk bedankt voor haar hard labeur en haar culinaire prestaties.
Tijdens de eerste sessie van de dag ventileren we onze indrukken en onze gemoedstoestand. We drukken onze dankbaarheid uit voor grote en kleine dingen des levens. In de laatste sessie werken we rond focus, aandacht richten en tempo. Deze oefeningen zijn ook komisch om te observeren maar ook zoals alle oefeningen aartsmoeilijk om ze “geloofwaardig” te doen. Het wordt ons duidelijk dat clownerie geen gemakkelijke discipline is die toch heel wat vaardigheden vereist. We stellen vast dat we in clownerie veel maatschappelijke codes en evidenties moeten opzijschuiven om terug te gaan naar ons “kinderlijke” ik. Zo kunnen we onze verwondering en naïviteit terug naar boven laten komen. Tijdens het opruimen van de kamer geniet ik samen met Marijke van de prachtige muziek uit de film “Schilders list”. De weemoedige, melancholische toon past uitstekend bij de situatie. Dit soort workshops blijkt vooral fijngevoelige, optimistische mensen aan te trekken die nieuwsgierig zijn naar andere ervaringen en even willen ontsnappen aan de dagdagelijks ratrace. We schrijven onze wensen neer op een kaartje dat we volgend jaar zullen ontvangen. Ik wens mezelf o.a. letterlijk maar vooral figuurlijk een “zachte” landing toe! Iedereen blikt moe maar voldaan terug op de afgelopen dagen en verlangt ook weer naar zijn eigen nest. Bij het afscheid met Els kreeg ik nog een deugddoend complimentje. Zij omschreef het figuurlijk in de trant van “je bent uit de juiste klei geboetseerd als clown, alleen moet er nog wat structuur uit komen”. Met deze woorden kan ik met een opgeheven hoofd naar huis.