(Voor al wie ooit nog mee geknikkerd heeft, onder het afdak)
In de lagere school van het Molenveld waar ik van 1971 tot 1977 rondliep zonder echt te begrijpen waarom, heerste een grote speelcultuur. Er werd enorm veel gespeeld, op alle momenten dat we maar konden. Als we ‘s avonds moesten gaan slapen, vond ik dat op die leeftijd niet erg, want ik was bekaf, moe, op, toe, gedaan.
Buiten het feit dat we overdag met ruim dertig jongens in een klas ontzettend ons best zaten te doen, werd elke vrije minuut buiten die lessen om besteed aan activiteiten. Het zou pas heel veel later zijn dat we besloten om als activiteit niks te doen.
Maar toen, half jaren 70, waren we echte uitslovertjes. Zoals u misschien al kon lezen, speelden we na school in de turnzaal met krachtballen, en schoten we regenpijpen stuk met welgerichte schoten. We liepen haast voortdurend achter een bal aan. Er werden ploegen gemaakt, en soms won je, soms niet, maar als ik eraan terugdenk, staat het me voor dat het was alsof we haast de hele tijd buiten adem waren. Als we niet achter een bal liepen, bouwden we gigantische kampen, reden met onze gepimpte shopperfietsen over de witte bergen, sleurden bokalen vol kikkerdril met ons mee, en rolden pijltjes van Unigrobladen alsof het niets was. Onze moeders moesten de Unigrocatalogus nog lezen, en wij hadden er al de helft uitgescheurd. O o o, hoe schandelijk. En hoe ondankbaar ook, want onze moeders hadden voor ons ontzettend mooie, handige, praktische en stevige knikkerzakken gemaakt.
Zo’n knikkerzak was een heel persoonlijk ding. Meestal werd ie uit een oude gordijn geknipt en dan dubbel gestikt. Moeders als de mijne maakten er een touw in vast zodat je de knikkerzak kon sluiten. Zoals een turnzak, maar dan knapper.
Er waren ook jongens die het moesten doen met een oud washandje. Lastig. Er geraakte weinig in, wat erin zat kon er makkelijk uit, en het was geen gezicht om met zo’n washandje rondlopen. Nee, dan liever zo’n super stevige zak met sluiting, die je ook aan je broeksriem kon hangen.
Stoer.
Tijdens de speeltijd in het schooltje ontstonden er magische happenings van tientallen knikkerende jongens. Het ging als volgt in zijn werk: je liep te pronken met je beste knikkers. Dat konden heel grote zijn, of heel kleine ook, maar dan met een heel speciaal motief in het glas. Of grote blinkende metalen, die waren ook fel gegeerd. Als er genoeg gegadigden waren, dan ging je op de grond zitten, met je benen in een V. Die superknikker legde je dan voor je. Alle geïnteresseerden mochten dan vanop een afstand met een welbepaalde techniek de knikker proberen te raken. Wie hem raakte, mocht hem hebben. Alle knikkers die er naast waren, mocht jij houden. Je begrijpt meteen dat een washandje al snel te klein kon zijn.
Er werd ook duchtig valsgespeeld. Ik herinner me hoe er gelogen werd, en getierd. Zij met de grootste mond, en lef, beweerden veelal valselijk dat zij de knikker hadden geraakt. Ze zochten vaak getuigen, partners in crime, die mee in het complot zaten. Al op die leeftijd kon je eigenlijk zien wie later de rotzakken zouden zijn, machtig, meedogenloos. Hun namen ontgaan me, uiteraard.
Zo had ik ook eens een prachtige knikker geschoten, zo dacht ik toch. Bruin rood, met een patroon erin als de iris van een oog. Toen ik hem ging oppikken na er een hele voorraad knikkers aan te hebben verschoten, bleek het maar een halve knikker te zijn. De jongen had ‘m zo gelegd dat je dat niet kon zien. Ik herinner me vaagweg een hevige discussie, maar uiteindelijk heb ik het gelaten voor wat het was. Ik droop af, met een kapotte knikker in mijn hand, en een krop in mijn keel.
Die jongensjaren, het was geen pretje. Je wist niet waarom je ze moest slijten. Meisjes bestonden niet (die had je achtergelaten in de laatste kleuterklas), en het was zo vermoeiend allemaal.
Alleszins, in Edegem toch.