ILMA
Elsene, oktober 2015
De hemel ligt als een frisse deken over de stad. Na een week hitte-ellende is de temperatuur aangenaam. Een westenwind brengt verkoeling door ramen en kieren. Op het dak van een grijs appartementsblok hangen kleren aan de waslijn. Een bal kaatst heen en weer tegen de muur. De trappendeur staat open. Brabbelend puft een peuter op een rood dekentje. Zijn rammelaar, fopspeen en pluchen knuffels liggen verspreid rond hem. Hij is gekleed in een kruippakje zonder mouwen. Muggenbeten op zijn mollige armpjes en beentjes. Langs zijn mondhoek loopt er een straaltje speeksel. Het tekent donkere plekken op zijn slabber. Hij grijpt de knuffel en stopt het in zijn mond. Sabbelt erop. Bekijkt het. Brabbelt en kwijlt. Hij wrijft met zijn vuistje aan zijn rechteroor. In een boog vliegt de knuffel door de lucht. De peuter jubelt luid. Zijn oogjes volgen de bal. Hij moedigt zijn grote zus aan in een eigen taaltje. Ilma gooit inspannend. Haar hoofd en hart liggen bij het ronde voorwerp. Ze telt in gedachten: de duur waarop de bal terugkaatst. Haar vorig record was een vijf. De wind streelt de kleertjes. Speelt door haar haren. Fluit de fopspeen een eindje verder. De jongen kraait en houdt zijn handjes in de lucht. Hij kirt en gilt. Zwaait.
Ilma werpt de bal tegen de muur. Zij werpt en telt. Het jongetje schuift en vertelt. Zijn gebaren onderstrepen zijn woorden. Zijn billetjes schuiven van het rode kleed naar de kale vloerstenen. Zijn zus telt en gooit. Gooit. Telt. De bal raakt de grond eenmaal. Eenmaal de muur. Vier is haar gemiddelde. Haar streefdoel is één. De jongen schuift verder. Ilma zit aan drie. Ze kan beter. Op de speelplaats op school was het haar gelukt. Eenmaal. Die dag was haar gemiddelde een twee. Ze moet sneller. Ze kan het. Als ze lager werpt is de duur van de terugkaatsing korter. Haar broertje schuift naar de trap. Ze werpt. Telt. De volmaakte V. Blijven proberen. Haar broertje brabbelt op de achtergrond. Zij gooit en telt. Hij brabbelt en schuift. Ze kan het. Ze telt en gooit. Ze kan het. Haar broer schuift verder. Op de achtergrond klinken kreten. De bal veert heen en weer. De één is binnen handbereik. Het kan. Geen twijfel mogelijk. Een ijzige schreeuw onderbreekt haar spel. Ze ontwaakt. In de gil herkent ze de stem van haar moeder. Ze spitst haar oren. De bal stevig geklemd in de handen. De schreeuw strekt zich uit over het dak. Verdovend. Eng. Er lijkt geen eind aan te komen. Ilma staart in de verte. Een angstbal sluipt in haar buik. De kleren van haar broertje draaien rondjes aan de waslijn. Zachtblauw is de hemel met pluche wolken. Een zachte lammetjesvacht.Wit en klein is het kistje. Populierenhout. Een close-up van haar broer met gesloten ogen. Ilma herinnert zich de d ag van de foto. Ze logeerden bij hun grootouders aan zee. De mensen zitten in volgorde. Stilte. God luistert mee. De priester leest voor uit een boek en roept de zoon aan. Ilma weet niet zeker welke zoon hij bedoelt. De zoon in het kistje dat haar broertje is? Nu hij dood is wordt hij een sterretje aan de hemel zei oma. Ze moest maar goed kijken naar de sterrenhemel. Ze zou hem direct herkennen. Oma zit kaarsrecht naast haar. Er loopt een dunne lijn waar vroeger haar lippen dik en rood lachten. Tranen druppelen langs de zijkant van haar ogen en volgen de groeven naar beneden. Ze dept ze weg met een witte zakdoek. De geur is typisch oma en stelt haar gerust. Naast oma zit nonkel Nant. Hij klopt af en toe op haar knie. Ilma’s ouders zitten een stoel verder. Haar moeder is een propje verdriet. Een leeg gezicht met rode vlekken. Zo nu en dan werpt haar vader korte blikken op zijn vrouw. Hij kucht dan een rookrochel weg. Bij het binnenkomen had Ilma zich losgetrokken uit oma’s hand en was naar haar moeder gerend. Zij had het hoofd gedraaid en haar pas versneld. Haar oma mompelde wat in de oude taal en kwam Ilma achterna. Ze loodste haar naast zich, op de eerste rij. Er hangen grote schilderijen van een man met halflang haar aan de muren. Kalksteen. Een hoog en gewelfd plafond. De man op het schilderij zit geknield en kijkt met een pijnlijk verwrongen gezicht op de mensen neer. Op een ander houdt hij zijn handen uitgestrekt en lacht naar een aantal kinderen. Op een ander hangt hij aan een houten kruis met zijn hoofd afgewend. Ilma is er zeker van dat dat God is. Op de glazen ramen is het dezelfde man. Ze begrijpt niet hoe hij het voor elkaar krijgt om haar broertje in een ster te veranderen. Kaarsen branden in bundels bij elkaar vooraan bij het kistje. De priester maalt over God en zijn zoon. Hij noemt niet een keer de naam van haar broertje. Zijn voorhoofd is hoog als zijn leeftijd. Gemakkelijk zal het niet zijn om daar alles te houden wat er in is gestopt. Achter hem speelt iemand rustig piano. Zachte klanken. Als Ilma haar ogen sluit en haar lippen op elkaar perst wordt het stil in haar hoofd. De man zwiert een ketting in het rond. Dezelfde stank als oma’s huis ontsnapt en omringt de mensen. In stille rijen stappen ze achter elkaar. Mannen in zwarte pakken staan geflankeerd aan de houten poort. Ze kijken bedrukt. Haar vader ondersteunt haar moeder. Zijn korte vingers strelen de witblonde haren. Hij fluistert iets in haar oor. Haar moeder knikt en trekt haar schouders op. Het duurt een eeuwigheid voor Ilma de poort uit is. De mensen schudden de hand van haar vader, knuffelen haar moeder. Ze ziet haar ogen niet. Die gaan schuil achter de rand van haar hoed. Tussen de lage wolken schijnt een verlegen zonnetje. Het gras rondom de kerk is kortgeknipt en stralend groen. De straat is vochtig. Ilma zit weggedoken achteraan in de wagen. Als ze haar ogen opslaat ziet ze een regenboog. Haar oma staart uit het raam. Het liefst van al wil Ilma naar huis. Zij wil haar kledingstukken verder inkleuren. Ze heeft nog een vest en een rok dat ze wil afwerken. Ze twijfelt over de juiste kleur blauw voor het vest. In de zaal staan de tafels in eilanden. Er is koffie, thee en chocolademelk. Er zijn sandwiches met vlees en kaas. Ilma heeft niet veel trek. De gemengde geuren maken haar misselijk. In een grote mand aan het einde van de tafel ontdekt ze de koffiekoeken. Gelukkig dat iemand daaraan heeft gedacht. Ze friemelt met een vingertje in een puddingbroodje. En likt haar vinger af. De pudding is zoet. Dik. Gele snot. Ze wriemelt haar vinger in het gemaakte gaatje. Plots staat haar moeder naast haar. Ze sluit haar gelakte vingers rond haar vingertje en trekt haar weg van tafel. “Rotkind,” fluistert ze. Haar moeder houdt haar vinger vast en duwt met haar andere hand Ilma richting haar oma. “Houdt jij haar in het oog?” Er branden twee rode vlekjes op haar witte wangen. Ilma slaat haar ogen neer. Oma’s hand is warm en veilig. Ilma kruipt op haar knieën de stoel op en vleit zich tegen de oude vrouw. Als ze thuiskomen verdwijnt Ilma in haar kamer. Ze doet haar broek en jas uit en trekt haar gemakkelijke kleren aan. De vest en rok uit haar kleurboek knipt ze uit. Voor de vest kiest ze zwart. De rok kleurt ze in donkerrood. De kleuren smelten samen. Ze vormen een geheel. Vanavond als iedereen naar bed ligt zal zij de hemel afspeuren. Zij weet nog niet hoe zij haar broertje zal herkennen maar volgens haar oma is er niets aan. Als oma het zegt dan is dat zo. Oma zegt dat zij door haar leeftijd alles weet. Een oude gans maken ze niets meer wijs.
Ganshoren, Maart 2017
“Ilma! Merr një bukë. Ka para në sirtar.’’ Ilma slaat met tegenzin haar boek dicht. Haar moeder wurmt zich in haar peignoir en borstelt haar haren met haar vingers in een staart. Ze trekt kasten open en dicht. Gekletter vult de keuken. Ilma rommelt in de dressoirla en telt de munten bij elkaar. Ze trekt de kap over haar hoofd en stapt de straat op. De grauwheid slaat haar in het gezicht. De lucht is grijs, de straten donker en nat. Het regent al weken achtereen. Ze blijft dicht bij de huizen. Overal liggen vijvers donker water. Ze telt haar stappen tot tien. Begint opnieuw. Bij de bakker ruikt het naar gezonde buikpijn. Ze houdt halt bij het water. Neemt eerst een aanloop voor ze erover springt. Ze strompelt en trapt in een geut vuile smurrie. Ze voelt hoe haar sok nat wordt en het wriemelt in haar schoen. Ze loopt aan de kant van de stoep, ver genoeg van de huizen. Een regendruppel blijft hangen op haar wimpers. Ze probeert niet te knipperen. Ze telt hoelang het duurt voor ie op haar gezicht valt. Drie. Ze steekt haar tong uit en maakt een kuiltje waarin ze het regenwater opvangt. Slikt het in. Het is fris en flets. Ze houdt het gesneden brood gedrukt onder haar elleboog. De laatste stappen voor haar deur hinkelstapt ze. Zeven. Ze belt aan. Kort ingedrukt. De spiegel is aangedampt. Ilma prikt met haar vinger in de schuimbubbels. Ze kijkt naar de wekker. Het blauwe washandje dobbert op het water. Flipper. Ze knijpt het over haar hoofd. Ze neemt een flinke hap lucht en duikt kopje onder. Ze zoekt naar de afvoerstop terwijl ze in gedachten de seconden telt. Hebbes. Ze trekt hard aan de ketting en het water golft weg. Ilma dobbert als een vis met haar benen in het slinkende sop. Het water spat op de vloer. Ze staat recht en wrijft haar haar droog. De douche-wekker geeft nog zeven minuten aan. Als ze de handdoek van haar hoofd haalt staat haar nonkel Nantje in de deuropening. ,,Ah, hier ben je monsterke.’’ ,,Ik ben klaar voor de wekker is afgegaan’’ ,,Ah zo…En moet die wekker er ook voor zorgen dat je proper bent?” Haar nonkel ruikt naar zatte praat. ,, Nee Nantje, dat weet je.” Ilma lacht haar oprechte lach. Hij neemt plaats op de rand van de badkuip. ,,Het is hier precies een zwembad.’’ Hij manoevreert zijn voeten op een droge plek. Doet gekscherend of hij verdrinkt: ,,Bleub, bleuh,….help!” Ilma ligt dubbel. ,,Nantje je bent grappig.’’ Ze droogt zich snel af. Doet haar pyama aan en borstelt haar haar. ,,Ik ga nooit mijn haar afknippen. Ik laat het altijd groeien.’’ Ze laat het los. Het is een lange donkere snoer. De druppels maken een uitgekauwde plek op haar trui. ,,Is dat nog niet lang genoeg, monsterke? Het komt tot aan uw gat. Binnenkort veegt gij er de vloer mee. Dat is gemakkelijk voor uw moeder.’’ Hij ginnegapt. Ilma lacht mee. ,,Doe jij mijn haar in een staart? Ze reikt hem een haarrekker aan en stapt met haar blote voeten in een plas water. ,,Lap! Wat heb ik u gezegd? Een zwembad.’’
Ze stappen de trap af, ieder aan de kant. Ilma houdt de trapleunig als vastgelijmd. In haar hoofdje telt ze de treden. Veertien. Haar stiefvader zit in de zetel met zijn benen uitgestrekt voor zich. Hij tokkelt op zijn mobieltje. Haar moeder staat bij het aanrecht en tikt de as op een schaaltje. Ze ontkurkt een nieuwe fles. ,,Ben je daar eindelijk?, vraagt ze. ,,Ik was klaar voor de wekker, antwoordt Ilma. Op tafel staan lege flessen. ",Dat kunt gij wel zeggen.’’ Haar moeder giet een scheut in haar glas en duwt haar peuk uit in de asbak. ,,Ja hoor, ons monsterke was lang klaar voor de wekker, treedt haar nonkel haar bij. Hij neemt plaats op de fauteuil en knipoogt naar Ilma. ,,Wat zeg je nog?”vraagt haar moeder. Ilma sjokt naar haar stiefvader:,, Slaapwel papa” en geeft hem een kus op zijn wang. ,,Hmmm”, bromt hij en tokkelt verder. Ilma vervolgt haar weg naar haar moeder met dezelfde woorden. Ze vlijt zich tegen haar nonkel:,,Slaapwel Nantje.” ,,Wat heb ik gezegd over dat woord?” kreet haar moeder. Lood verzwaart haar pantoffels. ,,Sorry.. Nonkel Nant,” , zegt ze gedwee. ,,Slaapwel monster,”. Zijn lippen vormen een stiekeme lach. Ze gluurt naar haar moeder die naar het plafond tuurt en kleine trekjes neemt. Zij vraagt: ,,Blijf je bij ons slapen, Na..euh.. Nonkel Nant? ,,Als gij dat niet erg vindt monsterke. Vannacht is de zetel mijn camion!" Het lood lost op. Ilma huppelt naar bed. Achter haar trippelt de huiskater haar na.Het duurt even voor haar ogen aan het donker wennen. Haar nonkel torent aan haar bed. Zijn ogen kan ze niet duidelijk zien. Hij draagt een t-shirt en een korte short. Hij haalt adem door zijn neus. Hikt. Ilma ruikt zijn zatte geur. Hij buigt zich over haar heen en blijft een tijdje op die manier staan. Hij stopt zijn hand in haar broek. Zijn dikke vingers frommelen tussen haar benen. Ilma ligt stil en wakker. Hij hikt en haalt zijn hand weg. Hij maakt rechtsomkeer en sluit de deur. Een kort moment vraagt Ilma zich af of ze droomt. Maar de plek waar hij haar aanraakte voelt aan als niet van haar. Het huis is stil. Ze verstopt haar gezicht in haar eenogige-knuffel.
Ganshoren, September 2017
Ilma kleurt nauwkeurig binnen de lijntjes; een uitwaaierende rok met bovenstuk. Het puntje van haar tong piept uit haar mond. Ze zit gebogen aan haar bureau. De rok met bovenstuk wordt uitgeknipt en ze kleeft de zomen aan beide kanten op elkaar. Haar poppen liggen naakt op de hoek van het werkblad. Stofdeeltjes dansen in het zonlicht dat haar kamer voor de helft verlicht. Ze hoort gekrab aan de deur. ,,Ja Moush. Ik kom.’’ Ze laat haar kater binnen en sluit de deur. Het dier stapt met de staart omhoog de kamer binnen. Strijkt langs haar benen. Ze sprint naar haar bed en vleit zich neer op het kussen. Ilma zoekt een ander outfit uit de catalogus. Ze moet vanavond doorwerken als ze het af wil hebben.
Luide mannenstem klinken op uit het gelijksvloer. De stem van haar moeder krijst tussen brekend glas. De stemmen bereiken hun hoogtepunt. Ilma sluit haar ogen en telt. Haar lippen vormen de cijfers geluidloos. Bij vijf hoort ze de voordeur met een klap dichtslaan. Ze rent naar het raam. Haar nonkel Nant springt de vrachtwagen in. Hij steekt een sigaret op. Ze kan zijn ogen niet zien, de klep van zijn pet hangt in de weg. Hij blaast de rook door het open portier. In het invallend duister waaiert de wolk verder uit en lost langzaam op. Zij blijft voor het raam staan in de hoop dat hij opkijkt. Hij spuwt een fluim op straat en sluit het portier. De sigaret bengelt in zijn mondhoek terwijl hij de vrachtwagen start. De rook kringelt uit zijn neusgaten en vult de cabine. Hij verdwijnt in de mist. Haar nonkel Nant rijdt de straat uit en verdwijnt uit haar blik. Ilma blijft lang voor het raam staan. De watten in haar keel laten zich met moeite doorslikken.