Voel jij je ook in je eer gekrenkt als je partner je “bedriegt”? Gekwetst omdat je partner een ander net zo leuk, of misschien zelfs leuker vindt dan jou? Vind jij ook dat de slaapkamer is wat een liefdesrelatie onderscheidt van een vriendschapsrelatie? Dat we het bed horen te delen met maximum één partner (tegelijkertijd)? Dat wij liefst het alleenrecht hebben op het lichaam én de gedachten van onze geliefde?
Sta me dan alsjeblieft toe je mee te nemen en samen een ander licht te laten schijnen op monogamie en polyamorie.
Monogamie betekende vroeger trouwen met één persoon en ermee getrouwd blijven de rest van je leven. De meer gangbare, moderne definitie luidt (volgens Wikipedia): “De situatie van het aangaan van een verbinding uit liefde met één persoon. Wanneer iemand meerdere malen achtereenvolgens één (seksuele) partner tegelijkertijd heeft, dan wordt dit in de volksmond ook wel seriële monogamie genoemd.” Wikipedia definieert polyamorie als: een levenswijze waarin men open staat voor het hebben van meer dan één liefdesrelatie tegelijkertijd, waarbij ruimte is voor seksualiteit, op voorwaarde dat dit gebeurt in openheid en eerlijkheid en met medeweten en instemming van alle betrokkenen. Er wordt een groot belang gehecht aan ethiek en goede communicatie tussen partners en vaak ook met de partners van partners.”
Let op de woorden ‘situatie’ en ‘levenswijze’. Als ik vrienden hoor praten over hun lief, dan heb ik vaak het gevoel dat ze inderdaad in een ‘situatie’ zitten.
Zelf heb ik tien jaar een situatie gehad. Het was een leuke situatie, met ups en downs, zoals dat nu eenmaal gaat. Mensen zagen ons als het perfecte koppel en dus zag ik dat ook zo. Vanzelfsprekendheid is een dooddoener. En die krijg je als je je te veilig gaat voelen in een relatie. Je denkt “ik ben van straat!” en je gelooft dat, nu je hem of haar hart veroverd hebt, dat voor altijd is. Dat je er verder geen moeite meer moet voor doen. Je leunt lekker achterover in de zetel en kabbelt samen zelfgenoegzaam verder. Het bed, dat vergeet je.
Bedenk: veiligheid is een illusie. Je hebt geen controle over je partner. Hij of zij kan altijd verliefd worden op iemand anders.
Zich aangetrokken voelen tot iemand anders. En waar ligt voor jou de grens?
Waarom vinden we het oké als onze beste vriendin nog andere vriendinnen heeft maar maken we er een drama van als ons lief anderen ook leuk vindt? Want geef toe: meestal hoeft hij of zij ons niet eens “lichamelijk” te bedriegen. Het denken aan iemand anders, beschouwen we vaak al als ontrouw. Zoals Esther Perel het erg mooi verwoordt: “…want de erotische huivering is zo intens dat de kus die je maar in gedachten geeft zo krachtig en betoverend kan zijn als uren daadwerkelijk vrijen.”
Dat brengt me bij het volgende punt. Waarom mag onze partner enkel ons leuk vinden? Heb je er al eens over nagedacht hoe dat komt? Hoe kinderlijk dat verlangen naar monogamie eigenlijk is? Het is namelijk een verlangen dat stamt uit onze kindertijd[1]. Als kind had je – als het goed was – de onvoorwaardelijke liefde van je ouders. Alles wat je deed was superfantatisch. Je stond bovendien altijd in het middelpunt van de belangstelling. Je ego werd gevoed. Groeide en groeide tot een bijna kwaadaardig gezwel. De geboorte van een broertje of zusje liet je even wankelen, zorgde voor een deukje in je ego. Jaren later zoek je in een ander wat je mist uit je kindertijd. Onvoorwaardelijke liefde voor jou “zoals je bent”. En het liefst ook alleen voor jou. Nu je zelf kan kiezen, is er geen plaats voor “broertjes” of “zusjes”.
Verder is monogamie een voorbijgestreefde begrip, in het leven geroepen om economische redenen. Zoals Esther Perel het in haar TED-talk treffend zegt: “Het was belangrijk dat een man wist welke kinderen van hem waren, zodat er later, bij zijn overlijden, geen discussie mogelijk was over voor wie de koeien nu waren.” De vrouw was economisch afhankelijk van haar man: zij bleef immers thuis voor de kinderen terwijl hij de kost ging verdienen.
Vind je het niet op zijn minst opmerkelijk dat vandaag bijna alles in overvloed kan? Dat er zoveel overconsumptie is? Alles mag beter en meer zijn behalve onze relaties. Terwijl liefde nu net een oneindige bron is waar in principe iedereen uit kan putten, moest ons ego niet zo in de weg staan.
Ik ben bevriend met een koppel dat al jaren polyamoreus leeft. Aanvankelijk waren ze monogaam. Zij voelde na tien jaar dat het niet helemaal klopte voor haar. Ze voelde zich regelmatig aangetrokken tot andere mannen terwijl de liefde voor haar man onveranderd bleef. Hun relatie ging niet slecht. Het kon alleen beter. Dus praatte ze er met hem over. De relatie werd in vraag gesteld. Daar is lef voor nodig. Het werd het begin van een nieuw hoofdstuk. Natuurlijk is dit niet zonder slag of stoot gegaan, maar ze besloten ervoor te gaan. Ze herschreven hun huwelijksbeloften en groeiden samen naar een rijkere manier van zijn
Wat zij aanhalen als de grote voordelen zijn:
- Je moet gewoon open praten met elkaar. Soms is dat moeilijk. Natuurlijk voelen we ons soms jaloers, maar dat is allemaal bespreekbaar. Alle gevoelens mogen er gewoon zijn. Op die manier leer je elkaar op een veel dieper niveau kennen.
- Je krijg continu een spiegel Soms zal je je bijvoorbeeld onzeker voelen: “Is zij mooier dan ik? Is ze leuker dan ik?” Door daar met je partner over te praten, zul je vaak merken dat die onzekerheid uit jezelf komt en dat het niet je partner is die de onzekerheid in jouw hart voedt. Je leert minder afhankelijk te zijn van de ander en meer vertrouwen te hebben.
Hieruit kunnen we besluiten dat we veel ruimer gaan denken en onszelf veel ruimer kunnen ontwikkelen. We geven onszelf meer uitdaging.
Daar staat tegenover dat we regelmatig ook tijd nodig hebben om alleen te zijn. Om indrukken, ervaringen en gedachten te verwerken en ons weer op onszelf af te stellen.
Hoe zou je het vinden om je helemaal vrij te voelen? Om ook je partner die vrijheid te geven? Bang? Ben je nu niet bang dan? Bang dat hij je misschien bedriegt, dat al je vrienden het weten behalve jij? Ben je niet bang dat zij stiekem innige mails stuurt met een collega die ze elke dag ziet? Stel je je geen vragen als ze de hele avond op haar gsm zit te tokkelen? Af en toe glimlacht zonder dat ze het zelf beseft? Hoe veilig voel je je echt? Hoe zeker ben je van je relatie?
Het gaat er niet om of monogamie of polyamorie beter is. Geen van de beide is perfect. Hou gewoon voor ogen dat we allemaal vrije mensen zijn. We kunnen misschien allemaal op elkaar lijken maar tegelijkertijd zijn we ook erg verschillend. Begrip voor die verschillen en elkaar aanvaarden, dat is waar het in elke relatie om zou moeten draaien. Daarnaast moeten we de ander niet verantwoordelijk stellen voor ons eigen geluk. We kunnen en mogen van de ander niet verwachten dat hij tegelijkertijd ons beste maatje, een tijger in bed, een Jeroen Meus in de keuken en een supernanny is.
[1] Volgens Esther Perel in het boek “Erotische intelligentie”.