(Francisca Bongaerts)
'Schrijven is voor negentig procent transpiratie en voor tien procent inspiratie.' De professor keek kritisch observerend naar ons, een slordige acht doctoraalstudenten. Het was alsof hij wilde zien op wiens gezicht teleurstelling zou verschijnen na deze ontnuchterende mededeling. Verdomd, hij wist gewoon dat er zich onder zijn studenten niet enkel fans van hem en zijn colleges zaten. Vermoedelijk, omdat hij al zo lang aan de universiteit verbonden was en gesignaleerd had dat er daarna namen terugkeerden in de kranten en boekwinkels, dat er een behoorlijk contingent schrijvers bij hem moest zitten op dat uur.
Wat verwachtte hij te zien op de gezichten van die potentiële schrijvers? Verwachtte hij dat die nog niet opgebloeide talenten nu zouden afhaken? Dat ze zich toch zouden beperken tot literatuurwetenschap en de schrijfpraktijk zouden laten schieten?
Was er teleurstelling bij enkelen of toch meer een blik van 'professor, niet zeuren, wij komen er wel straks; wij zijn doorzetters.'
Niemand van de studenten gaf zich bloot. Zijn woorden werden in het dictaat opgenomen alsof het tentamenstof was, niets anders dan dat.
Een jaar of wat daarvoor, toen ik nog rondwandelde in de middelbare schoolgangen, had het thema van la princesse lointaine mijn aandacht getrokken. Een artikel van deze professor was me onder ogen gekomen toen ik een essay moest schrijven over een gedicht van Slauerhoff. Na al die jaren kan ik me de beginregel nog ongeveer herinneren: wij komen nooit meer saam, de wereld drong zich tussen beiden. Voor een romantische adolescent natuurlijk het summum. De verhandeling over dit onderwerp bleek van zijn hand en toen ik die geboeid bestudeerde bleek hij ook inspirerend. Dit stuk was de aanleiding om voor de letteren te kiezen. En als het even kon zou ik meteen starten met zijn colleges Algemene Literatuurwetenschap, het terrein waarin deze professor zich gespecialiseerd had na de Franse taal- en letterkunde.
Gedurende mijn eerste studiejaar zat ik braaf in het academiegebouw tussen de doctoraalstudenten. Gewoon als eerstejaars. Het bleek gelukkig niet te hoog gegrepen. Na mijn kandidaats volgde ik nog een college bij hem met de bedoeling daarna tentamen te doen als de bijbehorende boeken gelezen waren. Wat is literatuur?, een interessante vraag.
Dat tentamen was bij die professor thuis. Mijn eerste tentamen bij een professor thuis, grappig genoeg in de professorenwijk, te midden van enorme hoeveelheden boeken, slordig gestapeld. We kwamen op het onderwerp creative writing als studie, bij ons toen nog onbekend, maar in Amerika al enige tijd een vak dat je kon studeren.
'Ga naar Amerika,' raadde hij me aan, 'dan kun je daar de kennis opdoen en dan terugkomen en er hiermee starten.' Maar ik was niet ambitieus genoeg om mijn geliefde achter te laten voor zo'n lange tijd, zo ver weg, dus ik vergat het advies niet, maar deed er niets mee.
En nu denk ik aan hem, die intussen overleden professor, die ik tijdens mijn tweede serie colleges meerdere malen betrapte op afgesleten stokpaardjes. Maar hij had gelijk, ook al was die uitspraak niet origineel. Het is vooral hard werken, maar toch had ik hem nu willen zeggen: de mooiste ideeën, die komen op als ik wandel of 's nachts wakker lig...