'Koel bewaren' door Annelies Leysen
Jonas Bruyneel is auteur, performer en muzikant bij Uncle Wellington en Wolfe. In 2015 debuteerde hij met de verhalenbundel ‘Voorbij het licht’, waarmee hij de Prijs Letterkunde van de Provincie West-Vlaanderen won. Sinds 2017 is hij Letterzetter (stadsdichter) van Kortrijk. In februari 2019 verscheen zijn historische roman ‘Vijd’ bij Uitgeverij Lannoo. Hij cureert het Memento Woordfestival. Van 15 tot 17 maart is Kortrijk opnieuw de trekpleister voor literair geweld in alle mogelijke vormen.
Jonas Bruyneel tipt deze week 'Koel Bewaren' van Annelies Leysen.
"Bij het lezen van de openinszin vreesde ik dat dit verhaal niets voor mij zou zijn. Niet helemaal origineel, niet helemaal meeslepend. Maar zoals dat zo vaak gebeurt met een aangrijpende tekst, had de auteur slechts enkele zinnen nodig om die scepsis ongenadig te fileren.
Dit is een bijtend en kleinmenselijk relaas dat mikt op je primaire emoties. Niets in Koel bewaren is groots, terwijl het verhaal toch speelt met universele droefheid. De auteur drukt me op het besef dat het meest onvatbare aan de dood het feit is dat er weinig verandert voor het leven. Dat verwerken en stilstaan moet gebeuren in een wereld in beweging.
Net die voortgang van de tijd vat ze in raak gekozen fragmenten die ze los van elkaar aan de lezer voorhoudt. Fragmenten waarin de nadruk ligt op de omgeving en de gedachten van het hoofdpersonage tussen die goed beschreven taferelen meanderen. Ik voel de waaromvraag in elke zin, zelfs al stelt ze die zelden. De schrijfster maakt door haar aandacht voor het alledaagse de absurditeit van verlies tastbaar. Tussen dood en crematie zitten enige dagen, maar de auteur laat het lijken alsof ze dat hele proces exact in dat kleine stuk tekst heeft samengebald. Zoals een mensenleven in een doosje.
Af en toe vervalt ze in clichés, maar evengoed krijg ik het gevoel dat dit wel past bij de gedachten van het hoofdpersonage. Zo’n stream of consciouisness zonder remmingen om toch maar niet met een leeg hoofd achter te blijven. Want in zo’n leeg hoofd is plaats om de werkelijkheid binnen te laten.
Dit stuk balanceert op de grens tussen een droef realisme dat autobiografisch lijkt en een goed ingeleefd kort verhaal met bijzondere aandacht voor zintuiglijkheid en observatie. De vondst om de schuldvraag van de overblijver en de drang om te herinneren te laten samenvallen met de plaats waar je je doordeweekse plakjes ham en kaas bewaart, maakt dit verhaal voor mij helemaal af."
