In onze streek zijn er meerder chrysantentelers. De potten worden er in de loop van het jaar mooi opgelijnd, op kleur en soort. Van ver lijken ze met hun groene kopjes op een defilé van mini soldaten, onbeweeglijk in hun parade. Maand na maand zie ik ze aanzwellen, maar ik heb nog lang het raden naar welke lijn welk kleur verbergt.
Hoe ze het fixen weet ik niet, maar de meeste telers slagen er wonderwel in, ondanks de variabele weersomstandigheden, om te pieken naar de dagen voor Allerheiligen. Enkele weken voordien pas verraden stippen het kleur van de rijen. De ‘vroegpiekers’ worden snel te koop aangeboden en sieren voordeuren en perken.
In de komende dagen zie je rond en in onze kerkhoven een optocht van mensen, in stilte gehuld, geladen met chrysantenpotten, sommige nauwelijks te omarmen. Eénmaal per jaar vullen deze doorgaans oases van rust zich met geroezemoes van vroege bezoekers op weg naar het graf van geliefde of familie.. Je ziet ze onderweg links en rechts speuren naar de namen die herinneringen oproepen van oud of jong verdriet. Hier en daar zie je stiekem een spons of borsteltje voor een jaarlijkse kleine kuis, want graven horen er bij Allerheiligen of Allerzielen netjes bij te liggen.
Langzaam maar zeker verdwijnen de grijze verweerde kleuren van de grafzerken onder een bonte verzameling chrysanten in een opbod van kleuren en grootte. Tegen Allerheiligen zijn de kerkhoven omgetoverd in een collectief kunstwerk, een meesterwerk zonder meester.
Ik vraag me af of er ook potten geplaatst worden op de strooiweiden. Het zou in elk geval een prachtig schouwspel kunnen opleveren. Van de strak geordende kweekvelden naar een willekeurig samenspel. Hoe meer mensen kiezen voor crematie en verstrooiing, hoe groter het carrousel en collectief meesterwerk.
Vroeger zag je vooral witte chrysanten, nu heb je tinten wit maar ook roze, lila, paars, pistache… Chrysanten stralen voor mij ondanks hun weelderige bloei een zekere tristesse uit, hun lot zo verbonden aan de eerste nachtvorst. Als die nachtvorst even uitblijft worden kerkhoven echter even een leuke plek om in rond te dwalen.
Breng de moed op om op een zonnige morgen er langs te gaan, en je wordt door de lage zon en ochtenddauw beloond met een collage vol schittering en weerkaatsing van kleuren in de waterdruppels, een collage die lijkt alsof ze met een lakvernis bedekt is.
Na een paar dagen is de rust weer helemaal terug, en in de daarop volgende weken verzamelt de gemeentewerker pot voor pot de verwelkte exemplaren. Stilletjes wordt grijs weer de boventoon en maakt het kerkhof zich op voor de winterslaap, in afwachting van het volgende carrousel.