You knew enough — to tell Lieutenant Saavik
that how we face death
is at least as important as how we face life.
Er zijn geen vaste dagen, maar vandaag ben ik geen luitenant en ik luister niet naar de naam Saavik.
Als “Shoot to kill” klinkt, dan ben ik Kolonel Nithelet, dan sta ik op een landingsbaan in Ndjili en fluister ik, tussen de tanden, want het is geen officieel bevel.
Ik kan me inleven als een kameleon in zijn kleuren en daarom ken ik de volle betekenis van die drie woorden. Als je muiters beschiet die optrekken in de richting van Belgische troepen of landgenoten, zorg dan dat ze niet kunnen wegvluchten, anders verspreid het nieuws van onze aanval zich als een lopend vuurtje en staat binnen de kortste keren gans Neder-Congo in de fik.
Mijn grootvader Jim herinnert het zich maar al te goed. De para’s hadden het luchthavengebouw van Ndjili in handen gekregen en samen met Baudoin vloog hij patrouille in de omgeving, Baudoin in de H-35 en Jim in de H-23. Een camion met zwarte muiters reed in de richting van het vliegveld en als deze scene zich voordoet, zwijgen we allebei. We horen de mitrailleurs van de beide Harvards, maar ze missen doel en de vijand kan vluchten.
We landen en inspecteren onze toestellen. Dan is het altijd enkele seconden wachten. Grootvader kruipt in zijn schelp en ik word de razende Brigadier Generaal Gheysen die ons vuren hoorde. Schreeuwen doe ik niet, maar ik leg de nodige colère in mijn stem en zeg : “Espèces de couillons, vous allez mettre le Bas-Congo en feu et flammes.”
Die nachten slaapt Jim niet goed, niet de nacht 13 juli 1960 en ook niet deze nacht, die van 4 december 2004. We dromen allebei, maar mijn grootvader zweet daarbij aanzienlijk meer, en Bartje, die denkt het te weten waarvan ik droom : luitenant Saavik ontmoet haar. Eindelijk. Het is een buitenaardse wezen en heeft twee benen, drie schroeven.