Krakende dagen
We glijden door de dagen, bergaf, of misschien wel bergop. We lijken wezen van ons eigen leven, achtergebleven kinderen uit een gestorven relatie. We zijn nog samen, dat wel, we leven nog in hetzelfde huis en zorgen voor onze twee jongens. Ik doe de strijk, dat was afgesproken, zij de was. Vroeger vonden we elkaar nog in de wasmand, maar dat was vroeger. Toen vonden we elkaar nog in de plooien van de dagen, in de kleine stiltes tussen twee momenten, maar nu niet meer. Nu zorgt ze ervoor dat we elkaar niet vinden. En misschien doe ik hetzelfde. Het begon zoals het altijd begint, sluipend. Als een plant die enkel lijkt te groeien wanneer je niet kijkt, die spruit op momenten van onoplettendheid. Zo ook bij ons. We konden er de vinger niet opleggen, nog steeds niet, maar we voelden het beide, dat er iets groeide, tussen ons in, wild, als woekerend wildgroei. Beide gezet in gedragingen die ons weerhielden om de verharding te verzachten. Het begon zoals het altijd begint, zonder grote gebeurtenis; in het gebeuren.
En zo gebeurde het.
Laat op de avond, in de keuken, met twee glazen rode wijn die met grote teugen leeggedronken werden. “Praat met me,” vroeg ze. “Zeg me waar je bent.” “Wat?” Ik schonk mijn glas bij, tot net aan de rand, zodat de fles op was en zij een nieuwe zou halen. “Zeg me waar je bent.” “In de keuken.” “Niet nu. Praat.” “Ik weet het niet,” mompelde ik. “Je weet het altijd.” “Ja. Maar nu weet ik het niet. Weet jij het?” “Neen. Maar jij hebt altijd je grote woorden. Spreek dan.” “Ik ben het spreken verleerd.” “Zo.” “Ik kan niet antwoorden.” “Je hebt altijd een antwoord. Waar ben je? Spreek.” “Ik ben ergens waar jij niet bent. Waar jij niet geraakt.” “Daar komt het.” “Waar komt wat?” “Je verbergen.” “Je vraagt me te spreken.” “Maar spreek dan eerlijk.” “Ik spreek zo eerlijk als ik kan.” “Dat is niet genoeg.” “Neen. Het is nooit genoeg.” “Wat?” “Niets.” Met een grote slok dronk ze haar glas leeg. Ze stond op, liep rond de tafel naar de kelderdeur achter me en duwde de klink naar beneden. Daar stokte haar handeling. En daar, achter mijn rug, wist ik dat ze overrijpe gedachten dacht, die voelbaar in de keuken gleden. “Hoe zijn we hier beland?” Ik trok mijn schouders op. “Door weg te drijven.” “Ja,” antwoordde ze en trok de deur open. “Naar waar zijn we gedreven?” Ze daalde af. En daar bleef ik achter. In de keuken, met mezelf in de reflectie van een te vol glas rode wijn. Ik deed een poging om momenten te onderscheiden die zouden verklaren dat ik ergens was beland, dat wij, samen, ergens onbestemd waren aangekomen, maar ik kwam niet verder dan grote gebeurtenissen. De menselijke geest leek ontoereikend om in zijn geschiedenis te bladeren en meer te zien dan ezelsoren, terwijl dat wat tussenin gebeurde, de onzichtbare alinea’s, uit de analen van de herinnering slopen. Het was het moment dat zij besloot om van job te veranderen. Of misschien was het ons tweede kind. Of was het de ruzie over het drinken. Misschien toen ik terug ging studeren. Of toen we verhuisden naar de rand. Of misschien toen we een hond namen. Het zit in de rituelen, dacht ik, in de afgestompte regelmaat van stoot en tegenstoot, van klank en weerklank, in de eeuwige herhaling van het aangeleerde. Zij was ongelukkig, dat kon ik zien. Ik was ongelukkig, dat zag ik ook. We waren samen ongelukkig en dat zagen we. Niettemin bleef het geheel draaien, moest het blijven draaien. Niet voor ons, en toch ook wel voor ons, maar vooral voor de kinderen, die het verdienden op te groeien in een gezond gezin. Dat zeiden we, niet tegen elkaar, maar tegen onszelf. Ik hoorde haar de trap op kraken. “We kunnen niet meer terug,” zei ze terwijl ze naar de besteklade liep. “Dat voel ik.” Ze ging voor de tafel staan, zette de fles neer en probeerde de kurkentrekker op de kurk te plaatsen. Ze had het al vaak gedaan, misschien te vaak, maar het lukte haar niet. “Geef me de fles.” “Had je gewoon gesproken.” “Dat hadden we beide beter.” “Ja.” Ik ontkurkte de fles en goot haar glas bij. Ze nam een slok, geen grote slok, neen, een kleine slok, een lange, kleine slok. En terwijl ze een lange, kleine slok nam, keek ze naar links. Dat deed ze altijd, naar links kijken. Als ze naar rechts keek, ging haar rechterwenkbrauw omhoog. Dat gebeurde niet als ze naar links keek, dan gebeurde er niets. Dan keek ze gewoon, naar links. En als ze naar links keek, werd ik kwaad. Dat was zo, als een afspraak die we lang geleden hadden gemaakt. Zij keek naar links en ik werd kwaad. Dan wist ik dat er iets zou komen waarvan we later spijt zouden hebben. Ze zou iets zeggen dat doordacht leek, maar dat, welbeschouwd, nergens meer op sloeg dan op mijn hart, en dat van haar.
“Ik weet niet of ik ooit van je heb gehouden.”
Daar was het.
“Waarom zeg je dat?” “Omdat het zo is. Ik had beter moeten weten.” “Wat had je beter moeten weten?” “Dat we hier zouden belanden.” “Waar zijn we dan beland?” “Je weet wel. Hier.” “Neen, ik weet het niet. Hier, hier is voor mij nog steeds samen. Wij twee, samen.” “Lieg niet.” “Ik lieg niet.” “Je bedriegt jezelf. We leven al maanden, nee, jaren, naast elkaar. Wat weten we nog van elkaar? Waar vinden we elkaar nog? Waarom neem je me niet meer vast wanneer we slapen? Waarom geef je me geen kus wanneer ik thuis kom? Waarom poetsen we onze tanden niet meer samen? Waarom?” “Omdat je niets meer zegt. Omdat je onmiddellijk naar je bureau gaat. Omdat je altijd met je gsm bezig bent. Omdat je je wegdraait wanneer ik me naar je toe draai. Omdat je de deur op slot doet wanneer je in de badkamer bent. Omdat je …” “Je doet hetzelfde.” “Ik probeer.” “Alsof ik dat niet doe.” “Wanneer?” “Altijd.” “Zwijg toch.” “Ik zwijg altijd.” “Praat dan.” “Wat denk je dat ik doe?” “Dit is niet praten. Dit is zwijgen met woorden.” “Hier komt het.” “Hier komt wat?” “Niets.” “Je hebt wel van me gehouden. Je houdt nog steeds van me, zoals ik nog steeds van jou houd.” “Neen. Ik houd niet meer van je. Al lang niet meer. Dat weet ik. Dat voel ik. Je doet me niets meer. De kinderen, ja, de kinderen, die zorgen dat ik nog iets voor je voel. Je bent de vader van mijn kinderen, daarom heb je betekenis. Maar van je houden? Neen. Dat weet ik al lang.” “Toch wel. Je houd wel nog van mij, zoals ik nog steeds van jou houd. Ik houd nog van je.” “Dan ben je alleen. Zielig.” “Wat zeg je toch allemaal?” “Ik zeg waar het op staat. Het heeft lang genoeg geduurd.” “Goed. Dan stopt het hier, dan glijden we vanaf hier ongeleid naar nergens, alleen.” “Stop toch. Stop toch het lelijke te verbergen achter woorden die nergens op slaan. Stop toch gewoon. Leugenaar.” “Zwijg.” “Ik zal zwijgen, in de badkamer, met de deur op slot.” “Je doet belachelijk.” “Dat doen we allebei.” “Stop dan.” “Goed. Ik zal stoppen.” En ze stopte. Ze dronk van haar glas en keek naar rechts, haar giftige rechts. De rechts waarmee ze keek wanneer ze klaar was, alsof ze recht in een groots besluit keek, daar ergens rechts. Ik volgde haar blik, naar rechts, mijn links, maar zag geen grootse dingen, enkel volle wasmanden met ongestreken was.
En zo gebeurde het.
We glijden door de dagen, bergaf, of misschien wel bergop. Van die dagen die je bij elke stap hoort kraken, waarvan je hoopt dat ze niet zullen breken. Je staat in zo’n dagen stil, geruisloos stil, zo stil dat je niet zeker weet of je nog in de dagen staat. Maar toch zie je hoe je geruisloze stilte de dagen breekt. Alsof je bestaan, je geruisloze bestaan, voldoende is om de dagen te breken. Die avond, in de keuken, met twee glazen rode wijn die met grote teugen leeggedronken werden, mondde het leven uit in een gebeurtenis, als de slotsom die het begin en het einde met elkaar verbond. Nu leven we verder, in het nawoord van onze geschiedenis, voorbij het kantelpunt, waar niemand later over spreekt, omdat het leven daar gewoon terug gebeurt.
