onverwachts Santa
op de brug bij Hatake -
oud en nieuw op prent
De prent 'De Grote Brug bij Hatake' is een van de werken van de beroemde ukiyo-e kunstenaar Utagawa Hiroshige (1797-1858). Hiroshige staat bekend om zijn landschapskunst en zijn prachtige series zoals De 53 Haltes van de Tōkaidō en Honderd Bekeken van Edo. Hij schilderde vaak iconische locaties in Japan, inclusief bruggen, rivieren en wegen, met een oog voor de relatie tussen mens en natuur.
Op de prent in de haiku doemt tegen alle verwachtingen in een Santa Claus op.
De combinatie van traditionele Japanse prenten en een moderne figuur zoals Santa Claus is een fascinerend voorbeeld van culturele uitwisseling en humor. Dit soort kunst, waarin een westerse kersttraditie wordt verweven met de klassieke esthetiek van ukiyo-e (houtsneden), is vaak bedoeld als een speelse knipoog naar het samenkomen van oude en nieuwe tradities.
Hoe ontstaat zo’n mix?
• Populariteit van ukiyo-e: Ukiyo-e is wereldwijd beroemd, en hedendaagse kunstenaars grijpen vaak terug naar deze stijl om een nostalgisch gevoel te creëren of om historische en moderne elementen samen te brengen.
• Santa Claus in Japan: Sinds de introductie van kerst in Japan in de Meiji-periode (1868–1912), is Santa Claus een bekend symbool geworden, vaak losgekoppeld van zijn religieuze oorsprong en meer geassocieerd met cadeaus en feestelijkheid.
• Humor en parodie: Kunstenaars gebruiken het contrast tussen traditionele Japanse scènes en de iconische Santa Claus als humoristisch of verrassend element.
Wat zie je op zulke prenten?
1. Santa in een traditionele Japanse setting: Bijvoorbeeld een Santa Claus die in een sneeuwlandschap op een traditionele brug staat, met Mount Fuji op de achtergrond.
2. Santa als samurai of boer: Hij wordt soms afgebeeld in traditionele Japanse kleding, zoals een kimono of zelfs als een ronin (meesterloze samoerai), compleet met zwaard en geschenken.
3. Moderne kerst-elementen: Denk aan kerstbomen, cadeaus, en rendieren die worden toegevoegd aan scènes met geisha’s, tempels, of theehuizen.
Voorbeelden van deze stijl
Er zijn hedendaagse kunstenaars en prentmakers die deze traditie voortzetten. Soms worden originele prenten van Hiroshige of Hokusai digitaal aangepast of geïnspireerd door hun werk, met toevoegingen zoals Santa Claus of kerstdecoraties.
Zelf versier ik elk jaar met kerstmis het huis met zo’n humoristische prent die ik ooit kreeg van mijn Japanse schoonzus.
Kerstmis in Japan!