07/06: 'Zus was een bal' van Margaretha Juta

Koen Stassijns is dichter, poëzievertaler en begeleider literaire creatie. Zijn meest recente bundel, 'Het huis waar alles verdwijnt', verscheen begin 2023 bij uitgeverij Atlas Contact. 

Koen Stassijns tipt deze week 'Zus was een bal' van Margaretha Juta. 

"De titel van een gedicht kan vele functies hebben. Eén ervan is dat je getriggerd wordt om verder te lezen. Dat is hier duidelijk het geval.

De eerste strofe deed me grinnikend glimlachen. Goed gevonden dat woord ‘sluitingstijd’ temeer als je bedenkt dat een aanstaande moeder geen sluitingstijd nodig heeft maar veeleer het tegenovergestelde. Er moet immers voldoende ‘ontsluiting’ zijn voor je een kind kan baren. Ik vond die vijfde regel "Geen minuut later!" wat afbreuk doen aan de grap, alsof je na de pointe de grap ook nog uitlegt. Dus: Schrappen die regel! Dat is wat je als dichter heel goed moet leren: het overbodige schrappen. Maar mijn aandacht was gewekt en dus las ik verder.

In de tweede en derde strofe ontglipte mij het gedicht, het zakte wat in elkaar terwijl de bierbuik van de vader weer mijn aandacht trok. Het gedicht komt echt op dreef. Het oudste dochtertje had de geboorte de dag voordien als het ware voorgespeeld. Het woord ‘theatraal’ is goed gekozen, het toont een tweede werkelijkheid, namelijk die van van de verbeeldingswereld van het kind.

En dan komt de plot. Het meisje herhaalt ‘de geboorte’, ze duwt de bal herhaaldelijk onder het stof. Stof heeft verschillende betekenissen, afhankelijk van het gebruikte lidwoord. Je spreekt van “de stof” als je het hebt over een weefsel of een onderwerp, je hebt het over “het stof” als je het over de vieze kleine deeltjes in de lucht hebt. Ik weet bijna zeker dat Margaretha het t-shirt bedoelt en aldus een fout lidwoord koos. In elk geval toont het aan dat ieder woord moet overwogen worden, tot het nietigste lidwoord toe. Dat neemt niet weg dat de laatste versregel een geheimzinnige kracht bezit en zich niet ogenblikkelijk laat vatten. Daar houd ik van, omdat het aan mij blijft haken. Daar kan geen sluitingstijd tegenop."