'Jeuk' van Marijke Scholten
Vitalski heet officieel de 'Antwerpse Nachtburgemeester'. Hij schrijft columns voor De Morgen, Studio Brussel en Gazet Van Antwerpen. Hij is een Belgisch schrijver, dichter, stand-upcomedian, perfomer, mediafiguur en striptekenaar.
Hij kiest deze week 'Jeuk' van Marijke Scholten als tip van de week.
"Er zijn wel meer verhalen geschreven over het dubbelzinnige trauma waar dit zeer vinnige stukje proza “Jeuk” over gaat: een zeer jong meisje dat, wellicht voor het eerst, met seks wordt geconfronteerd, door een opdringerige jongen, die ongevraagd zijn broek laat zakken. Dat zo’n universeel herkenbaar onderwerp per definitie een cliché zou zijn, mag je niet zeggen, maar wel heeft de beschrijving van zoiets archetypisch, extra behoefte aan persoonlijke invulling. Ik vind dit kortverhaal hier dan ook goed, telkens wanneer Scholten aan de gemeenplaats ontsnapt; en minder goed, waar haar woord- of beeldkeuze me triviaal lijken.
Het verhaal begint in klassiek naturalistische stijl, namelijk met duidelijke coördinaten: waar en wanneer, wie en waarom; helder vooropgesteld, als in een verslaggeving. Maar kort daarop glijdt de vertelvorm wonderwel over naar die van een organische, naïeve, op den duur ook schijnbaar innerlijke monoloog. Vandaar het soort tussenvoegsels als “Huu”, “Ach,” en “Bah”. Die kinderlijke taal, en ook de lichtjes warrige opeenvolging van beelden, brengen de lezer niet dadelijk in vervoering, maar lijken toch verantwoord, doordat ze de jonge leeftijd van de vertelster in de verf zetten.
In de tweede alinea komt de schrijfster evenwel tot de kern van de zaak, en wil de lezer geen genoegen meer nemen met alleen maar zulke kinderlijke ditjes en datjes. De wijze waarop Gurkjes opwinding beschreven wordt, zijn veelal clichématig. “Ze voelde haar hart bonzen,” “Ze voelde het bloed naar haar hoofd stijgen”, “Haar maag wrong”; dit zijn gemeenplaatsen, die een mens al wel eens vaker las. Aangenamer zijn de meer originele gedachten, zoals daar, waar de belaagde Gurkje zich afvraagt: mannen deugen niet - maar is haar neef wel een man? Terwijl de zoete misdaad plaatsgrijpt, de act van het exhibitionisme, valt het de vertelster weer op hoe mateloos erg haar kousen haar knieën doen jeuken; een origineel, zintuiglijk detail, waardoor je in de scène kan geloven.
Naar mijn bescheiden mening is dit verhaal niet helemaal perfect, maar zit de auteur op een goed spoor. Het beste dat Marijke mijns inziens kan doen, is onversaagd voortgaan met schrijven."
