Mijn moeder is handig: ze vernist, schildert en stukadoort. Ik erfde haar handigheidsgenen niet. Toen ik toch eens een poging waagde, zag ze het met lede ogen aan. ‘Lore, je hebt stylohandjes’. Ik veinsde verontwaardiging en kreeg de slappe lach: ‘Wát heb ik?’. Iemand met stylohandjes is niet handig in het uitvoeren van ruwere handenarbeid. Desbetreffende personen kunnen beter bureauwerk doen met behulp van stylo’s en andere ongevaarlijke bureau artikelen. For the record: mijn moeder had uiteraard gelijk. Zonder air quotes.
Wat je wél kan met stylohandjes? Schrijven, bijvoorbeeld. Dat ontdekte ik al als kind, toen ik een dagboek bijhield. Mijn eerste exemplaar was bloemig en voorzien van een hartvormig hangslot. Ik schreef met mijn tienkleurige balpen over vriendinnetjes, uitstapjes en mijn kat, in het geel, het roze en het paars.
Later maakte het bloemige exemplaar plaats voor A5 schriften. Ook de toon veranderde: mijn kat maakte plaats voor bijna-liefjes, liefjes en niet meer liefjes. Daar valt heel wat over te schrijven, zo leerde ik onlangs van mijn 16-jarige zelf. Ik schreef hele schriften vol, maar in wezen is de samenvatting van die periode simpel: ik staarde afwisselend naar jongens en naar mijn eigen navel.
Daarna volgden enkele jaren van schrijfonthouding – enter studeren en kinderen baren - maar ik keerde terug naar mijn oudste liefde. Het was Julia Cameron die me met haar boek The Artist’s Way terug over de streep trok. Mijn dagboeken werden Morning Papers en mijn schriften werden zwart, elegant en ingebonden.
Het dagboek is een ondergewaardeerd genre, omdat het vaak gezien wordt als iets meisjesachtig. Ik hoorde gisteren een man op de radio die met tegenzin toegaf dat hij een dagboek bijhield. Het leek alsof hij zich schaamde voor zijn schrijven. Nochtans gingen mannen van divers allooi hem voor: Charles Darwin, Kurt Cobain, Che Guevara, Franz Kafka. Allemaal dagboekschrijvers. De man op de radio noemde zijn dagboek een journal, om zijn zelfverklaarde imagoschade te minimaliseren.
Ook vrouwen mijden de term dagboek. Connie Palmen kiest voor het bijhouden van een logboek, ze noemt een dagboek regressief en de handeling omschrijft ze als ‘dat machteloze schrijven’.
Misschien is de naam van de verpakking van ondergeschikt belang. De handeling van het schrijven verdient de aandacht. Schrijven is verhelderend. Het helpt om gedachten vast te grijpen of af te maken (afmaken als in ‘mijn buurman maakt kleine katjes af’ en afmaken als in ‘mijn buurmeisje maakte de theaterschool af’). Schrijven kan u in het ergste geval existentiële crisissen bezorgen en in het beste geval die crisissen bedwingen. Schrijven laat u zien dat u niet alles moet geloven wat u denkt (‘ik zal nooit een serieuze job vinden omdat ik stylohandjes heb’). Schrijven is, in tegenstelling tot spreken, een minder impulsieve daad. Met schrijven kunt u tijd kopen en oordelen uitstellen.
Toen ik onlangs mijn zolder opruimde, kwam ik een bananendoos vol dagboeken tegen. Ik bladerde in mijn schriften en las flarden tekst opnieuw. Het voelde vreemd en soms gênant. Er de spot mee drijven lijkt me gratuit. De fik erin, dacht ik. Ik stookte een vuurtje in de tuin en gooide één voor één mijn dagboeken erin. De dag erna schreef ik erover in mijn Morning Papers.
Dochter: Mag ik eens voorlezen uit mijn dagboek?
Moeder: Ja hoor, graag.
Dochter: ‘Vandaag gingen we zwemmen. Ik deed een gekke truc, te gek om uit te leggen hoe het zat. Binnen een kwartiertje doen we een aperitiefje. PS: mama is al begonnen’.
Moeder: Ah, ik heb geen dagboek meer nodig. Mijn belangrijkste activiteiten worden al geregistreerd.