De sigaretten in de asbak zien eruit als lijkjes. Opgezwollen in het regenwater, bleek en week. Net als die soldaten in de loopgraven in die film over de eerste wereldoorlog. Bleke hompjes vlees die alle uitdrukking van leven op hun gezicht verloren zijn. Sporen van bloed en modder de enige overgebleven tekenen dat ze ooit rondliepen, dat ze ooit riepen, dat ze ooit lachten. Nu liggen ze opgeblazen met dood. Van alle liefde leeggelopen.
De lijkjes mij aan. Zwevend in het regenwater, sporen van tabak als modderig bloed rond hen drijvend. Heb ik ze doodgemaakt? Of maak ik mezelf gewoon dood? Zal ik ook eindigen met mijn gezicht naar beneden, roepend van de pijn om de liefde die op een vergeelde foto in mijn binnenzak steekt? Is de pijn die ik nu op diezelfde plek voel om mijn Braziliaanse liefde minder dan dat? Ik zou denken van wel. Ik hoor geen kogels om mijn horen vliegen, ik zie geen vrienden voor mijn ogen sterven met ledematen die meters verderop liggen, ik zie geen ratten aan mijn tenen peuzelen.
Toch stromen de tranen over mijn wangen terwijl ik al mijn ledematen nog heb. Tranen die mij al even hard doen opzwellen als die dode sigaretten in het modderwater. Ik voel me als een slachtoffer van liefde en van afstand en van pijn, pijn, pijn, en lig ik in een bommenkrater in de modder te wachten tot het water me komt verslinden en me langzaamaan gaat opblazen en doen verrotten. Er is zoveel pijn in de wereld. In onze botten, in onze grond.
Ik blaas de laatste rook uit en gooi nog een lijkje op de stapel. Op de schoorsteen zie ik twee zwarte vogels zitten. Misschien kraaien. Ze lijken wel te zoenen, zo met hun snaveltjes dicht bij elkaar. Als zwarte kraaien hun liefde kunnen botvieren, waarom ik dan niet? Waarom blijft deze oorlog en deze pijn voortduren, als kraaien al kunnen dansen.