Els Staes

Doorgeschoten

Vrouw zijn is een straf van God. Dat las ik ooit ergens in de Libelle, geloof ik. Je wordt in een buisje boven aan de baarmoeder verwekt met wat vaderspul. Bij je geboorte is je vader meteen teleurgesteld. Daar staat hij dan, in de ziekenhuiskamer met zijn voetbaltruitje en babypetje van KSC Lokeren. ‘Huh?’, zegt je moeder. ‘Dat kan je haar toch ook aantrekken?’‘Neen, dat gaat niet, Laura! Ze krijgt tieten.’ ‘...’ ‘Laat maar, je begrijpt er toch niks van!’ Wat later in je kindertijd dien je met alle geweld – en liefst met een boog van honderd meter – vaders gereedschapskist te vermijden. Gevolg: op je dertigste ken je het verschil niet tussen een schroef en een bout. Je laat je lief sprakeloos achter met de vraag naar ‘die tool die rakke-takke-tak doet’. Terwijl hij sussend over je bol aait, neemt hij manhaftig het klusje van je over. Op de sofa zak je in je aangeleerde hulpeloosheid ineen, knikkend naar de stemmen in je hoofd die iets mompelen over ‘wijven en werkmanshanden – da’s geen match’. Fast forward. Tien jaar en een kattenluik later begint je zelfbewustzijn zich te roeren. Je neerbuigende ex heb je intussen buiten gekegeld en vervangen door sporadisch bevredigende onenightstands. Het zal je worst wezen. Je zelftwijfel heeft plaatsgemaakt voor een overoptimistische ‘can do’-houding. Wacht eens even: we kunnen niet klussen omdat niemand ooit in ons geloofde. Maar tegenwoordig is er YouTube! Geen Roger meer nodig. Gewoon zoeken: hoe maak je een kast vast aan de muur. Aangevuurd door Whitney Houstons I’m Every Woman ga je aan de slag. Jij bent elke vrouw, dus zeker ook een klusser. Intuïtief kies je de juiste maat voor je klopboor. Hierbij heb je YouTube zelfs niet nodig. Je steekt de stekker in en klautert de ladder op. Op de hoogte waar ongeveer het eerste muuranker moet komen, begin je. Ja, je weet nu hoe die dingen heten! Maar dan – BAM, je werktuig gedraagt zich als een drilboor op steroïden en schiet dwars door het pleister heen alsof het nat karton is. Een wolk van kalkstof dwarrelt neer. Je hoort iets knappen. Misschien in de muur. Misschien in jezelf. Het stof is met de subtiliteit van een kietelveer je neus in gekropen. Je niest. Hard. Herhaaldelijk. Zoals dat gaat bij vrouwen van een zekere leeftijd, neemt je urine de vrije loop. Recht je broek in. Je staart naar het gat in de muur. Je broek plakt. Je trots dreigt langzaam via je dij af te druipen. Je haalt je schouders op: C’est la vie zonder Tena Lady. Pleisteren, doorlekken, en vooral doorgaan.

De broeksriem lossen met Boudewijn Paert

Weer schoof de levenseconoom aan tafel in een praatprogramma. Dat trof. Hij had net steak met frieten gegeten in een nabijgelegen restaurant en had de zithouding nog in zijn lijf. Nieuwsgierige kijkers konden de recensie trouwens in zijn binnenkort te verschijnen boek lezen: De broeksriem lossen met Boudewijn Paert. “Het gaat u nogal voor de wind, zeg. Uw leven lijkt de laatste jaren alleen maar in stijgende lijn te gaan. Dat terwijl sommigen hoogtes en laagtes kennen en de levens van anderen alleen maar een dalende trend vertonen. Heeft u daar een verklaring voor?”, vraagt de presentator. “Die mensen spannen de broeksriem niet genoeg aan.” “Maar de titel van uw …” “Het is nochtans simpel. Bij een daling moet je zoveel mogelijk elke euro afvijlen. En bij een stijging alles uit het leven halen. Voor de rest moet je sommige zaken gewoon aanvaarden. Ik erger me dood aan het gedweep van sommigen met gelijkheid. Ik zou ook graag elke dag op restaurant gaan, maar ik zeur toch ook niet dat ik het me maar drie keer per week kan veroorloven!” “Begrijpt u dat sommige mensen het moeilijk hebben?”, vraagt de presentator. “Jazeker, daar ik volledig in komen. Ik ben tenslotte hoogbegaafd - ik heb me onlangs laten testen. Toch vraag ik me af of het niet vooral een gebrek aan wilskracht is. Aanvankelijk lag het drie keer per week steak met frieten eten me ook op de maag, maar ik heb mijn spijsvertering met zachte, doch strenge hand richting gehoorzaamheid bewogen. Natuurlijk zie ik ook mijn personal trainer driemaal per week. Anders zou je me over de straten kunnen rollen.” Boudewijn Paert gooit het hoofd licht naar achteren en laat een beheerste lach over de gesprekstafel horen. “In verband met de oorlog tot slot. Sommigen vinden dat die te ver gaat. De rode lijn is al meermaals overschreden. U ziet het kennelijk anders?” Boudewijn Paert zet zich rechter en rolt met de ogen. “Kijk, ik vind het nobel dat mensen empathie hebben met anderen die lijden, maar waarom zou een ver-van-ons-bedconflict het belangrijkste thema van de dag moeten zijn? De wereld is mooi, maar sommige plaatsen moeten gestofzuigd worden. Is dat aan ons? Ik betwijfel het. Natuurlijk, dat mag je tegenwoordig niet meer zeggen in de mainstreammedia. Anders word je gecanceld.” “Dat risico is er gauw. We zien u straks nog in het programma van mijn collega.” “Klopt, daar ga ik verder in op hoe ik de score van restaurants bepaal. Sommigen zeggen dat de bakwijze primeert bij een steak, maar ik vind persoonlijk dat het de saus is. Meer daarover straks. Wie alles wil weten, kan mijn boek alvast bestellen op oranje punt com.” “Hartelijk bedankt voor uw komst naar de studio, mijnheer Paert. En u, beste kijker, wens ik verder een fijne avond toe op onze zender.”

Send in the clowns

Met Nieuwjaar hangt mijn oma de lijn der verwachtingen op, krijgen knijpers de tien voor taal van Sandra, de rijkswachtpet van oom Jan, nu al luitenant, ik niet, heb een 17 voor mijn rapport, neen geen geval van dyslexie (denkt ze), gewoon mallotigheid het blijkt het volgnummer en niet het cijfer Wat moet een mens daarmee, even wenst ze zich een waskoker of een poeder voor het slimwassen Bedenkt dan dat zeker ziekenhuizen nood hebben aan clowns

Voormoeders

Waar zij zaaiden, wil ik hoogst worden Zij die dekens waste wegens geldputten, spelden op kussens stak tegen vingers grijpend naar waar blouses strak spannen Zij die wiegendood, ongeval, en pokken uit haar kleren klopte als meel van het brood voor de overlevers Zij die viermaal daags haar huid met een naald doorprikt, jaren afkoopt voor wie nog kan opdagen We nemen onze vaders namen, zingen onze moeders taal

Niemandshuis

Het huis heeft zijn laatste bewoner afgeschudDe jaren zijn erin getrokken, in hun koffersheimwee naar een ingelijst verleden Randen lekken traanvocht in de funderingen,het poreuze skelet houdtmet muurscheuren het verval bij Door de voegen breekt weegbree,strijkt verder langs het beton,overschrijft zijn houdbaarheid De ramen kijken uit op de straat, diekaatst geen herkenbaarheid meer terug

Sporen

Vanuit het treinraam rollen huizen als een lint uit, slechts onderbroken door de asfaltperken van het volgegoten landschap Een perron werpt zijn wachtenden aan de lijn woon-werk uit, ze azen op een zitplaats tussen vleesgeworden rugzakken en handtassen zonder ticket Gestolde afgestomptheid is waar we samen naar vloeien, stille ergernissen over spoorlopers, niet-van-mijn-tijdmuziek en ja, zelfs kindergeluk, druppelen langs ons Wij zitten op het sociaal gewenste spoor, zo verzekert ons de conducteur

Tyd

Tyd Alles is wit, inkleurbaar mogelijk, maar zonder lijnen vlak ik uit in het onmetelijke Dagen hebben geen kleurcodes Alleen het eindeloze tik- je-bent-hem van donker en licht spuwt me het bed uit Zondag ligt op de pijnbank verdraagt niet het schijnsel van de nieuwe maan Hoe moet ik aftellen zonder regelmaat?